Afbakening
Het opstellen van een ZRP is een omvangrijk project. Het is een utopie om te denken dat we met het eindresultaat een compleet overzicht van alle risico’s hebben. Het betreft een levend document waarin we trends en ontwikkelingen, maar daarmee ook de risico’s en scenario’s, continue actualiseren en uitwerken. Om te komen tot een effectief proces en een goede samenwerking, heeft de GHOR samen met zorginstellingen de volgende stappen doorlopen:
- het prioriteren van regionale crisis- en incidenttypen;
- oriëntatie met zorgsectoren;
- scenario uitwerking met de zorgsectoren;
- scenario doorleving met de zorgsectoren;
- een integrale bijeenkomst.
Zorginstellingen zijn en blijven zelf verantwoordelijk voor het treffen van maatregelen met het oog op hun taak en de voorbereidingen op een ramp of crisis. Dat geldt ook voor de verwerking en het borgen van de aanbevelingen uit het ZRP.
De borging van de aanbevelingen op lange termijn zijn een verantwoordelijkheid van de GHOR VRZHZ. Deze collega’s nemen de risico’s en aanbevelingen mee als sturing en input voor het OTO-programma en in het relatiebeheer met de zorginstellingen.
Daarnaast zijn een tweetal onderdelen in het ZRP buiten beschouwing gelaten. Risico’s worden niet behandeld in de zin dat slachtofferberekeningen en het aantal te behandelen patiënten worden meegenomen. Gewondenspreiding en slachtofferbehandeling is een landelijk thema. Zeker op het niveau van Zuid-Holland Zuid met twee ziekenhuizen en geen traumacentrum is de vraag feitelijk niet relevant. De grootschalige geneeskundige bijstandsstructuur op landelijk niveau is de basis voor het aankunnen van grote hoeveelheden gewonden. Er wordt gekeken naar de gevolgen die de zorg ervaart van een crisis. Niet zozeer naar de zorg als behandelaar van patiënten ten gevolge van een crisis.
Prioriteren van regionale crisis- en incidenttypen
De eerste stap van het ZRP betrof het prioriteren van crisistypen. Vanuit het landelijke overzicht van crisis- en incidenttypen, opgesteld door het NIPV (zie bijlage 1) heeft de GHOR een (voor-)selectie uitgewerkt van relevante incidenttypen voor de regio Zuid-Holland Zuid.
Deze zijn mede gebaseerd op het Regionaal Risicoprofiel – Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (zhzveilig.nl) en kunnen van invloed zijn op acute- en publieke gezondheidszorg.
Deze regionale crisis- en incidenttypen zijn voorgelegd aan het kernteam en door hen zijn zes incidenttypen geprioriteerd:
- Overstroming door hoge rivierstanden
- Grote brand in ruimte met niet of verminderd zelfredzame personen
- Incident transport gevaarlijke stoffen en personenvervoer
- Uitval elektriciteitsvoorziening
- Digitale verstoring
- Pandemie
Onderstaand overzicht geeft weer tot welke thema’s en crisistype deze incidenten behoren:
Van deze incidenttypen zijn vervolgens vier typen gekozen om nu al uit te werken in scenario’s, te weten (swipe naar links/rechts):
De incidenttypen ‘digitale verstoring’ en ‘pandemie’ houden we in deze eerste versie van het ZRP buiten beschouwing. Maar het ZRP is een dynamisch proces waarin aandachtsvelden kunnen verschuiven en het toevoegen van scenario’s een continu proces is. Daarbij is voor de incidenttypen ‘digitale verstoring’ en ‘pandemie’ gebruik gemaakt van de evaluaties vanuit de coronaperiode (pandemie) en de grootschalige cybersecurity oefening in 2023. Zorginstellingen geven aan dat deze incidenttypen voldoende zijn doorleefd en er veel kennis en ervaring mee is opgedaan, omdat de VRZHZ en de GHOR ZHZ hier afgelopen jaar aandacht aan hebben besteed.
Oriëntatie en scenario-doorleving met zorgsectoren
De GHOR heeft oriëntatiebijeenkomsten georganiseerd per zorgsector met als doel inzicht te krijgen in de regionale stand van zaken en de wijze waarop het ZRP als methode kan ondersteunen bij optimalisering van de weerbaarheid van het zorgsysteem. In deze sectorale oriëntatiebijeenkomsten is onderstaande voorgelegd aan de deelnemers.
- Wat kunnen redenen zijn dat de instelling in 2030 niet meer bestaat?
- Van wie of wat buiten de organisatie ben je het meest afhankelijk?
- Wat maakt dat de zorgsector goed kan reageren op rampen en crises?
- Hoe kan de zorgsector beter voorbereid zijn op rampen en crisis?
Dezelfde deelnemers hebben deelgenomen aan expertsessies per zorgsector en hebben gezamenlijk de verschillende scenario’s doorlopen. Per scenario zijn de volgende vragen gesteld:
- Is de instelling voorbereid op dit scenario?
- Op welk proces is de meeste winst te behalen: melding en alarmering, leiding en coördinatie, informatiemanagement of communicatie?
- Om welk van de disbalansen (zie bijlage 2) in de zorg maak je je de meeste zorgen?
- Welke knelpunten brengen de zorg in gevaar?
- Hoe is de keten voorbereid op dit scenario?
- Welke rol kan de GHOR hierin spelen?
De volgende stap was een integrale bijeenkomst met een vertegenwoordiger per zorgsector waarbij de output van de scenariodoorleving centraal stond en de deelnemers van de oriëntatie- en expertbijeenkomsten hebben aangegeven waar de onderlinge afhankelijkheden liggen.
Opstellen ZRP
Op basis van de genoemde stappen en de resultaten uit de analysevragen, zijn bevindingen, conclusies en aanbevelingen geformuleerd.
Met de beschrijving van de methodiek, het omgevingsbeeld van de regio ZHZ, samen met de belangrijkste trends en ontwikkelingen op het gebied van veiligheid en zorg en het omgevingsbeeld vanuit het Regionaal Risicoprofiel – Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (zhzveilig.nl) vormen deze onderdelen het complete ZRP.