BCO

Bij een bevestigde patiënt met COVID-19 voert de GGD bron- en contactonderzoek (BCO) uit. Rian Wijnhorst vertelt erover.

“Toch? Nou, dat had ik niet verwacht.”

"Toch? Nou, dat had ik niet verwacht." Dat is een veelgehoorde reactie als de medewerkers van team Bron- en contactopsporing (BCO) mensen opbellen. "Toen COVID-19 net was uitgebroken in Nederland hadden we regelmatig mensen aan de lijn die zich behoorlijk ziek voelden", aldus Rian Wijnhorst (verpleegkundige Infectieziektebestrijding bij de GGD ZHZ).

"Nu is dat duidelijk anders. De meeste mensen die zich laten testen hebben milde klachten. Ze laten zich testen voor de zekerheid." Over bron- en contactopsporing is sinds de komst van COVID-19 veel te doen. Rian heeft al heel wat BCO's uitgevoerd en traint regelmatig nieuwe medewerkers in het afnemen van BCO's. Hierbij haar verhaal uit de praktijk.

De patiënt "Het is de laatste weken rustig aan het front", vertelt Rian. "Er komen weinig positieve uitslagen binnen. Dat is goed nieuws, zo lang het niet komt doordat mensen met klachten zich niet laten testen natuurlijk. Dit is wat we met positieve uitslagen doen: Zodra we een positieve uitslag binnenkrijgen, bellen we degene die het betreft op. We ontmoeten dan dus regelmatig verbazing over de uitslag. Mensen zijn daarna vaak een beetje teleurgesteld vanwege de maatregelen die bij een coronabesmetting horen. Hij of zij moet namelijk in isolatie. Dat betekent niet alleen thuisblijven, maar het liefst ook eten aan een andere tafel dan de rest van het gezin en slapen in een ander bed. Hoe meer afstand in huis, hoe beter."

Huisgenoten "Vervolgens doen we een verkenning van de contacten die iemand heeft. We beginnen met de huisgenoten. Wie zijn dat? We registreren hen met naam en toenaam. Hebben zij klachten? Zo ja, dan vragen we tijdens het gesprek meteen een test voor hen aan. Hebben ze geen klachten, dan vragen we hen toch om in quarantaine te gaan. Zo'n quarantaineperiode duurt best lang. Als het gezinslid met corona namelijk 24 uur klachtenvrij is en minimaal 7 dagen geleden ziek is geworden, dan mag hij of zij weer naar buiten. De rest van het gezin moet vanaf dat moment nog veertien dagen in quarantaine blijven. Zij kunnen nog steeds klachten ontwikkelen. Die duur valt mensen vaak rauw op hun dak. Als je heel veel pech hebt, ontwikkelt één van de gezinsleden in die periode alsnog klachten en begint het proces opnieuw. De quarantaine van de gezinsleden is overigens wel minder strikt dan die bij isolatie. Mensen krijgen een aantal leefregels van ons mee. Ze mogen bijvoorbeeld wel even de hond uitlaten of naar de supermarkt, als ze geen klachten hebben. Verder blijven ze thuis, ontvangen ze geen bezoek en proberen ze zo min mogelijk met de zieke in één kamer te zijn."

Nauwe contacten

"Na de huisgenoten lopen we alle nauwe contacten van de afgelopen dagen na, beginnend twee dagen vóór de eerste klachten. Wie hebben zij ontmoet? Vooral de mensen die dachten geen corona te hebben zijn vaak nog heel actief geweest, terwijl ze al besmettelijk waren. Per contact gaan we na hoe intensief dat was. Was het langer dan 15 minuten? En was het op meer of minder afstand dan 1,5 meter? Als je op je werk bijvoorbeeld 20 minuten met iemand hebt gesproken op minder dan 1,5 meter, dat is dat een nauw contact.

Nauwe contacten zijn ook de mensen met wie je misschien maar heel kort, maar wel intensief contact hebt gehad. Bijvoorbeeld door te zoenen. Alle nauwe contacten registreren we met naam en contactgegevens. We bellen hen vervolgens op om bij hen te informeren naar klachten. Zijn die er? Dan vragen we een test aan. Bij een positieve uitslag start vervolgens een nieuwe BCO. Zijn er geen klachten, dan gaat ook voor hen een quarantaineperiode in. Die duurt twee weken, geteld vanaf het laatste contactmoment."

Overige contacten

"Natuurlijk zit er ook een grens aan wat we kunnen opsporen", aldus Rian. "Ben je bijvoorbeeld bij een supermarkt geweest, dan kunnen we daar verder geen actie op zetten. We moeten van mensen echt gegevens hebben, om ze bij het BCO te kunnen betrekken. Als we die wel hadden, dan zouden zij waarschijnlijk onder de overige contacten vallen. Overige contacten zijn de mensen die wel contact hebben gehad met een patiënt, maar alleen kort en niet van dichtbij. Daaronder vallen vaak veel mensen. Collega's bijvoorbeeld, of leerkrachten en kinderen op school.

We brengen hen wel (als groep) in kaart, maar bellen hen niet zelf op. We noteren bijvoorbeeld dat er 16 personen bij een BBQ aanwezig waren en sturen de patiënt een brief om aan hen door te sturen. We vragen hem of haar dus om zijn eigen overige contacten op de hoogte te brengen. In sommige situaties bellen we wel naar een instelling om een advies te geven. Bijvoorbeeld als een schoolgaand kind besmet is geraakt. Dan geven we advies aan de school, zodat zij zelf hun leerkrachten en leerlingen kunnen informeren. Soms komen daar ook weer nieuwe testaanvragen uit voort."

Foto: collega Wout

“Naast dit soort gesprekken voert de GGD ook monitoringsgesprekken!”

Foto: collega Rianne

Inzicht

Rian: "We bellen de patiënt, de huisgenoten en nauwe contacten nog twee keer op. Dat doen we om te monitoren of er toch nog klachten ontstaan, waarna we direct een test aanvragen. Uit alle gesprekken komt een berg aan gegevens. Die voeren we in een applicatie in. De verzamelde gegevens gaan iedere dag naar de LCI, de Landelijke Coördinatie infectieziektebestrijding. Dat is een onderdeel van het RIVM. Zo komen zij aan een landelijk beeld."

Investering "Al met al kosten BCO's veel tijd. Een eerste gesprek duurt meestal een uur. Het voorbereiden van het gesprek, het uitwerken van de gegevens en het verwerken daarvan in de database kost nog eens vier uur. De daarop volgende (monitorings)gesprekken duren meestal zo'n vijftien minuten. Hoeveel tijd je aan één heel BCO kwijt bent is moeilijk te zeggen. Dat hangt natuurlijk af van het aantal contacten dat iemand heeft. Op dit moment is het aantal gesprekken goed te behappen. Mocht het zo zijn dat er in het najaar toch weer meer positieve uitslagen komen, dan zijn we goed voorbereid en kunnen we ook dat aan."

COVID-19; Dit vertellen de cijfers ons!

Hoeveel testen we?

Begin juli werd de 10.000ste test afgenomen in de teststraat. Kort vóór 1 juni namen we per dag gemiddeld ruim 45 testen af, met uitschieters naar 77 en 81 per dag. Toen het per 1 juni voor iedereen met klachten mogelijk werd om zich te laten testen, maakten we uitschieters naar 443 en 458 per dag.

In de weekenden bleef het al die tijd beduidend rustiger. Sinds medio juni zagen we alle dagen van de week een afname van het aantal testen. Sinds vorige week wordt er echter weer meer gebruik gemaakt van de teststraat. Bekijk voor meer details deze grafiek.

Opvallend

Sinds we veel meer zijn gaan testen, ontvingen we niet evenredig veel positieve uitslagen. Sterker nog, het aantal positieve uitslagen blijft na een beperkte stijging begin juni nu al zo'n twee weken stabiel. Figuur 1b laat dat zien.

Toch kunnen we niet te vroeg juichen. We merken namelijk ook dat, nu de maatregelen rond COVID-19 versoepelen, mensen meer contact met anderen aangaan. Bij onze bron- en contactopsporing spreken we positief geteste mensen die steeds vaker contact met een behoorlijke groep mensen hebben gehad. Soms zelfs terwijl de klachten er al waren. Ook wordt de 1,5 meter afstand regelmatig niet gehanteerd. Als die trend zich voortzet, dan rekenen we weer op meer verspreiding van het virus.

Rekbaar team

Voor de bron- en contactopsporing konden we in de afgelopen dagen met een vrij klein team volstaan. We houden er rekening mee dat het toenemende contact tussen mensen op termijn weer meer besmettingen gaat opleveren. Dat betekent ook meer bron- en contactonderzoek; en dit kunnen we samen met collega's en vrijwilligers uit de regio oppakken. Tot nu toe is het ons altijd gelukt om het bron- en contactonderzoek binnen 24 uur na het ontvangen van de uitslag op te starten. Onze verwachting is dat dat zo blijft. Zelf het verloop volgen? Op het dashboard coronavirus van de Rijksoverheid kunt u onze regio selecteren en per dag het aantal positieve COVID-19 uitslagen zien.

Meer lezen?


"Partner in beeld - VG"